Jak rozpoznać wady postawy dziecka?
Jak rozpoznać wady postawy u dziecka w domu?
Wady postawy? To odchylenie od ogólnie przyjętych cech prawidłowej
postawy. Dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym są szczególnie podatne na ich
powstawanie, ponieważ są w okresie wzrostu i rozwoju całego układu szkieletowego.
Nierzadko zdarza się, że siła układu mięśniowego nie wzrasta tak szybko jak sam
układ kostny. Zmniejsza to stabilizację stawów i może powodować powstawanie wad.
Jest to również ważny okres pod kątem kształtowania się prawidłowych nawyków
zarówno żywieniowych jak i tych dotyczących aktywności fizycznej. Współczesny
styl życia sprzyja powstawaniu wad postawy stąd tak ważna jest podstawowa
znajomość charakterystycznych okolic, w których najczęściej powstają.
W celu oceny nieprawidłowości, dziecko powinno przyjąć pozycję stojącą w lekkim
rozkroku, tyłem do rodzica.
Co oceniamy?
ryc.1 przykładowe asymetrie występujące u dziecka
- Asymetria barków- występuje, jeśli barki nie są ułożone równo i na tym
samym poziomie (gdy jeden z nich jest wyżej a drugi niżej) - Asymetria łopatek- występuje wtedy, gdy nie są ułożone na tej samej
wysokości i symetrycznie względem kręgosłupa; oceniając łopatki sprawdza
się również czy łopatki są odstające (po jednej stronie lub obu stronach) - Asymetria kątów talii- stwierdza się, gdy wcięcia talii po obu stronach
ciała nie są równe - Kręgosłup- w pozycji stojącej zwraca się uwagę na to, czy stanowi jedną
prostą linię. Jeśli tak nie jest, można podejrzewać skrzywienie kręgosłupa
ryc.2 skrzywienie kręgosłupa
Następnie prosi się dziecko, aby wykonało skłon w przód próbując dotknąć
rękoma podłogi (test Adamsa). Należy zwrócić uwagę czy w trakcie
pochylania się na plecach dziecka występuje po jednej ze stron garb
żebrowy/wał lędźwiowy.
ryc.3 garb żebrowy po prawej stronie w pozycji skłonu w przód
- Brzuch- dziecko ocenia się również w pozycji stojącej bokiem do osoby
badającej; zwiększona lordoza lędźwiowa (hiperlordoza lędźwiowa)
objawia się wystającym brzuszkiem.
ryc.4 widok od strony bocznej;
widoczny wystający brzuszek spowodowany hiperlordozą lędźwiową
- Asymetria miednicy- występuje, gdy kości miedniczne po obu stronach nie
są ułożone na tym samym poziomie; uwagę można skupić na biodrach- gdy
są na różnej wysokości może to świadczyć o tzw. miednicy skośnej. - Kolana- dziecko powinno stanąć ze złączonymi nogami tak, aby kolana
lekko się stykały- w tej pozycji ocenia się odległość kostek od siebie. Jeśli
odległość między nimi wynosi powyżej 5cm prawdopodobnie występują
kolana koślawe - Stopy
-najłatwiej ocenić po zakończonej kąpieli, gdy dziecko mokrą stopą
pozostawia ślad na podłodze; w tej sytuacji po wewnętrznej stronie stopy
brakuje charakterystycznego wcięcia (łuku podłużnego stopy); może to
świadczyć o stopie płaskiej
-należy zwrócić uwagę na linię pięt- czy stanowi przedłużenie ścięgna
Achillesa; gdy w pozycji stojącej stopa obciąża głównie swój przyśrodkowy
(wewnętrzny) brzeg może to świadczyć o stopie koślawej
Powyższe elementy są najczęściej występującymi. W pełni ocenić sylwetkę
dziecka może jedynie fizjoterapeuta lub lekarz. Należy pamiętać, że wady postawy
takie jak: kolana koślawe/ szpotawe, stopy płaskie/ płasko-koślawe, plecy okrągłe/
wklęsłe/ płaskie oraz skrzywienie kręgosłupa są zjawiskami złożonymi i rzadko
występują pojedynczo.
To oczywiście jedynie przykłady wad występujących w obrębie układu narządu
ruchu. Ważne jest, aby regularnie zwracać uwagę na postawę dziecka, gdyż
w okresie wzrostu może zmieniać się ona dynamicznie. Im szybciej zauważymy
niepokojące symptomy tym większa szansa na to, aby je zredukować lub
wyeliminować. Warto zauważyć, że w okresie kształtowania się wad postawy
najczęściej nie dają one dolegliwości bólowych. Dlatego tak ważna jest profilaktyka.
To rodzic najczęściej widzi swoje dziecko i może zauważyć zmiany zachodzące w
jego ciele. Co najważniejsze- do wykonania prostego, domowego badania
niepotrzebny jest żaden specjalistyczny sprzęt. Warto więc poznać miejsca, na które
należy zwrócić największą uwagę i które mogą skłonić do umówienia wizyty u
fizjoterapeuty.
W trakcie wizyty w gabinecie wykonywane jest specjalistyczne badanie
fizykalne z użyciem przyrządów diagnostycznych np. podoskopu, pionu lub
skoliometru:
zdj. 1 skoliometr- narzędzie diagnostyczne służące do obiektywnej oceny asymetrii tułowia i kąta
rotacji przy skoliozach
W trakcie wizyt u fizjoterapeuty, dziecko uczone jest prawidłowych wzorców
postawy w czynnościach dnia codziennego oraz ćwiczeń korygujących konkretne
wady. Postępowanie jest zawsze dobrane indywidualnie do problemu danego dziecka.
Jest to nieodłączny element profilaktyki i leczenia wad postawy. Dzięki temu układ
narządu ruchu może rozwijać się w sposób zdrowy i harmonijny.