Dolegliwości bólowe stawu barkowego

Jednym z problemów, jakimi zajmuje się rehabilitacja ortopedyczna, są
dolegliwości bólowe stawu barkowego. Mogą one być spowodowane zarówno przez przeciążenia, jak i urazy. Z moich obserwacji w pracy jako fizjoterapeuta wynika, że w obu przypadkach najczęściej dochodzi do uszkodzenia mięśnia kruczo-ramiennego, nadgrzebieniowego bądź podgrzebieniowego. Poniżej postaram się przedstawić kilka najpowszechniejszych problemów, z jakimi zgłaszają się do mnie pacjenci, chociaż należy tu nadmienić, że ta klasyfikacja nie wyczerpuje tematu rehabilitacji stawu barkowego.

Przeciążenia a urazy stawu barkowego

Problemy ze stawem barkowym mogą wynikać z długotrwałego przeciążenia (np. praca w wymuszonych pozycjach, nieprawidłowe schematy ruchowe) lub urazu bezpośredniego (upadek na bark, zablokowanie ruchu kończyny górnej podczas uprawiania sportów kontaktowych).
W przypadku dolegliwości bólowych w okolicach stawu barkowego o charakterze przeciążeniowym rehabilitacja i fizjoterapia oraz czas dochodzenia do sprawności jest stosunkowo długa. Wynika to z faktu, że często dolegliwości narastają latami, a pacjenci trafiają do fizjoterapeuty z zaawansowanymi zmianami. Natomiast urazy, które pojawiły się w wyniku treningu prowadzą do krótkotrwałych przeciążeń, przez co są dużo łatwiejsze i szybsze do wyleczenia w procesie fizjoterapii.

Urazy stawu barkowego

W przypadku urazów bezpośrednich (np. upadek z roweru na bark) często dochodzi do rozciągnięcia oraz uszkodzenia stożka rotatorów, a nawet do zwichnięcia stawu barkowego. W wypadku zwichnięcia staw barkowy musi być zaopatrzony najpierw na SOR; następnie, w ciągu 1-2 tygodni pacjent trafia w ręce fizjoterapeuty sportowego. W przypadku dobrze zdiagnozowanego i zaopatrzonego zwichnięcia przedniego rehabilitacja przynosi szybkie efekty. Problem pojawia się w przypadku zwichnięcia tylnego- jest ono bardzo rzadkie i trudne do zdiagnozowania, a bezwzględnie wymaga nastawienia. Całkiem niedawno do mojego gabinetu na Grabiszynie zgłosił się na rehabilitację pacjent z rozpoznaniem stłuczenia stawu barkowego. Skarżył się on na silny ból i ograniczoną ruchomość po upadku. W takich przypadkach, jeśli brak jest prawidłowej diagnozy (zwichnięcie stawu barkowego tylne) oraz nastawienia barku, rehabilitacja lub fizjoterapia przynosi bardzo mierne efekty. Staw bowiem musi być najpierw nastawiony przez ortopedę.

Rehabilitacja po zwichnięciu barku

Rehabilitacja zarówno po zwichnięciu barku jak i nadwyrężeniu stożka rotatorów polega głównie na rozluźnieniu stawu barkowego i przywróceniu ruchomości w stawie. Terapeuta wykonuje takie techniki jak masaż poprzeczny uszkodzonych mięśni, terapia manualna stawu barkowego, a konkretnie- mobilizacja barku do odwiedzenia w ruchu (w celu przywrócenie prawidłowej osi ruchu). Bardzo istotne jest także zajęcie się mięśniami, które utrzymują łopatkę. Dobre efekty przynosi fizykoterapia– krioterapia, jonoforeza, magnetoterapia, stosowana jako uzupełnienie fizjoterapii. Bardzo istotną sprawą podczas rehabilitacji jest stabilizowanie barku. Niestety po zwichnięciach może dochodzić do ponownego podwichnięcia- jeżeli staw nie jest stabilny. Jako doświadczony fizjoterapeuta zawsze uczę moich pacjentów wykonywania specyficznych ćwiczeń utrzymujących głowę kości ramiennej w panewce.

Staw barkowy

Stany przeciążeniowe stawu barkowego

Stany przeciążeniowe stawu barkowego pojawiają się czasem bez uchwytnej przyczyny. Bóle narastają przez wiele tygodni coraz bardziej uprzykrzając codzienne czynności, jak ubieranie się, podnoszenie przedmiotów, zginanie czy unoszenie ręki ponad głowę.

Przykładem takiej dolegliwości jest przykurcz tylnej części torebki stawowej stawu ramiennego, co powoduje znaczące ograniczenie rotacji wewnętrznej ramienia. Ból pojawia się podczas przywodzenia i ruchu ręką do wewnątrz, np. podczas sięgania do tylnej kieszeni. Ta przypadłość jest szybciej wykrywana u kobiet ze względu na specyficznie wykonywane ruchy – tłumacząc pacjentom tę przypadłość nazywam to “objawem stanikowym”. Kobiety cierpiące na tę dolegliwość mają problem z zapięciem biustonosza, co motywuje je do szukania pomocy. Natomiast mężczyźni zgłaszają się do ortopedy i do fizjoterapeuty dużo później, a przez to odwrócenie tego stanu jest bardzo trudne. Przy rehabilitacji tego schorzenia kładzie się duży nacisk na rotację wewnętrzną i na rozciąganie w kierunku rotacji wewnętrznej.

Rehabilitacja w stanach przeciążeniowych stawu barkowego:

  • zmniejszenie obciążeń przez 2-6 tygodni
  • wprowadzenie ćwiczeń wzmacniających
  • rozciągnięcie/poprawienie ruchomości
  • masaż poprzeczny
  • niesterydowe leki przeciwzapalne podawane w szczególności w fazie ostrej
  • fizjoterapia i terapia manualna, mobilizacje i przywracanie prawidłowej osi ruchu

 

Jak wspomniałem wcześniej, powyższy opis jest jedynie wprowadzeniem do tematu rehabilitacji ortopedycznej i sportowej stawu barkowego. Staw barkowy to skomplikowana struktura, w której może popsuć się dosłownie wszystko. W zależności od złożoności i rodzaju uszkodzenia długość skutecznej rehabilitacji może być bardzo różna- od kilku spotkań do wielu miesięcy. Dobra diagnoza problemu jest tutaj kluczowa. Oprócz diagnozy przedstawionej przez ortopedę, plan terapii zawsze opieram również na wynikach testów funkcjonalnych, które wykonuję na pierwszej wizycie. W celu leczenia dolegliwości bólowych w obrębie barku, zapraszam do gabinetu fizjoterapii Szczęśliwa (Wrocław- Grabiszyn). Wojciech Kowalski